Zaburzenia oddychania w czasie snu
Zaburzenia oddychania w czasie snu (SDB) charakteryzują się nieprawidłowymi wzorcami oddechowymi lub przerwami w oddychaniu i nieadekwatną wentylacją w czasie snu.
Do najczęściej występujących rodzajów zaburzeń oddychania w czasie snu należą zespół oporu górnych dróg oddechowych (UARS) oraz zespół obturacyjnego bezdechu sennego (obstructive sleep apnoea-hypopnea syndrome*, OSAHS)
Chrapanie i bezdech senny?
Zarówno chrapanie, jak i obturacyjny bezdech senny (OSA) mają wspólne przyczyny:
Obturacja górnych dróg oddechowych spowodowana rozluźnieniem mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie właściwego napięcia podniebienia miękkiego i języka.
U chrapiących bez obturacyjnego bezdechu sennego drogi oddechowe są zwężone, ale nie zablokowane, choć występują ograniczenia przepływu. U osób chrapiących z OBS dochodzi do częściowego lub całkowitego zamknięcia dróg oddechowych, co prowadzi do:
- Bezdechu, czyli zatrzymania przepływu powietrza na 10 sekund lub dłużej.
- Spłycenia, czyli spadku przepływu powietrza trwającego dłużej niż 10 sekund, ze zmniejszeniem przepływu powietrza o 30% i desaturacją tlenu o co najmniej 4% w stosunku do wartości wyjściowej.
Drożność dróg oddechowych u zdrowego pacjenta
Osoby chrapiące bez OSA
Zamknięte drogi oddechowe - OSA - chrapiący pacjent
Choroby współistniejące u osób z bezdechem sennym
1. Bezdech senny i nadciśnienie tętnicze
Osoby z zaburzeniami oddychania podczas snu (SDB) mają zwiększone ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego, niezależnie od innych istotnych czynników ryzyka.1-5 Ryzyko to jest związane z nasileniem SDB: im cięższe SDB, tym większe ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego.
Podczas zdrowego snu ciśnienie krwi ulega obniżeniu, natomiast u pacjentów z SDB występuje tendencja do:
- podwyższonego ciśnienia krwi podczas snu
- przedłużonego stresu sercowo-naczyniowego, który może prowadzić do podwyższonego ciśnienia krwi również w ciągu dnia.
SDB występuje u ponad 30% pacjentów z nadciśnieniem tętniczym,6 a u około 80% pacjentów z nadciśnieniem lekoopornym.5 W szczególności w tej grupie pacjentów leczenie za pomocą dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych może być niezwykle istotne.7
2. Bezdech senny i niewydolność serca
Do 50% pacjentów z niewydolnością serca doświadcza umiarkowanych lub ciężkich zaburzeń oddychania podczas snu (SDB),8 w postaci centralnego bezdechu sennego (CSA), oddychania Cheyne’a-Stokesa (CSR), obturacyjnego bezdechu sennego (OSA) lub ich kombinacji.9
Oddech Cheyne’a-Stokesa (CSR) występuje, gdy okresy hiperwentylacji i hipowentylacji (wzorzec oddychania zmiennego) występują naprzemiennie z okresami centralnych spłyceń/bezdechów.
CSR jest częstą postacią SDB u pacjentów z ciężką niewydolnością lewokomorową.10
Uważa się, że SDB i CSR przyspieszają progresję niewydolności serca, powodując:
- Powtarzające się niedotlenienie;
- Zwiększone obciążenie następcze;
- Zwiększoną aktywność współczulną;11
- Wahania częstości akcji serca i ciśnienia krwi.
Fragmentacja snu wynikająca z CSR powoduje również zmęczenie i senność w ciągu dnia, co wpływa na jakość życia
3. Bezdech senny i udar mózgu
Większość pacjentów, którzy doświadczyli udaru mózgu i przemijającego ataku niedokrwiennego, ma również SDB14, który bywa niezdiagnozowany. Ponieważ pacjenci z udarem z SDB mają również gorsze wyniki czynnościowe15, należy rozważyć badanie przesiewowe w kierunku SDB16 podczas badania udaru.
Udar może potencjalnie powodować SDB, wpływając na:
- mechanizmy centralne prowadzące do wystąpienia centralnych bezdechów sennych;
- napięcie mięśni powodując obturacyjne bezdechy senne.
Osoby cierpiące na bezdech senny mogą być predysponowane do wystąpienia udaru z powodu szeregu objawów, które u nich występują.
- Powtarzające się spadki saturacji spowodowane bezdechem sennym mogą skutkować okresowym niedotlenieniem, które, jak wykazano, jest związane z systemowym stanem zapalnym.17
- Fragmentacja snu spowodowana bezdechem sennym skutkuje nadmierną aktywnością układu przywspółczulnego.18
Rozpoznanie bezdechu sennego u osób, które przeżyły udar, jest często trudne, ponieważ objawy związane z bezdechem sennym są często przypisywane udarowi. Pełny wywiad dotyczący snu od członków rodziny może pomóc w ustaleniu, czy bezdech senny występował przed udarem, czy rozwinął się po udarze.
4. Bezdech senny i cukrzyca typu 2
Bezdech senny jest powszechny wśród pacjentów z cukrzycą typu 2.19 Jest on bezpośrednio związany z insulinoopornością, nietolerancją glukozy i zespołem metabolicznym,20-22 a nieleczony może prowadzić do pogorszenia wyników leczenia.
Jednak pomimo liczby pacjentów z cukrzycą typu 2 z SDB, w dużej mierze zaburzenia snu u tych pacjentów pozostają niezdiagnozowane.
Wykonaj badania przesiewowe pacjentów pod kątem cukrzycy typu 2 i bezdechu sennego
Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna na postawie badań stwierdziła, iż istnieje związek między cukrzycą typu 2 a bezdechem sennym i zaleca rutynowe badania przesiewowe pacjentów z OBS w kierunku cukrzycy typu 2 oraz badania przesiewowe pacjentów z cukrzycą typu 2 wykazujących objawy bezdechu sennego w kierunku OBS.
Ponieważ pacjenci z bezdechem sennym i pacjenci z cukrzycą mają podobne choroby współistniejące, zaleca się przeprowadzanie badań przesiewowych w obu kierunkach: badanie pod kątem bezdechu sennego u pacjentów z cukrzycą i badanie przesiewowe pod kątem cukrzycy u pacjentów z bezdechem sennym.23
5. Bezdech senny i POChP
Obturacyjny bezdech senny i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) to dwie choroby, które często współistnieją u jednego pacjenta.
POChP to stan, który charakteryzuje postępujące pogorszenie czynności układu oddechowego w wyniku zwężenia oskrzeli, rozedmy płuc i zmniejszonego przepływu powietrza. POChP wiąże się również z chorobami płuc, takimi jak przewlekłe zapalenie oskrzeli, a w niektórych przypadkach z przewlekłą astmą.
Według American Thoracic Society, pacjenci z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP) mają wyższą częstość występowania zaburzeń snu niż populacja ogólna, przy czym blisko 50% pacjentów zgłasza znaczne zaburzenia jakości snu.
Współwystępowanie POChP i OBS występuje u 1% dorosłych.24
POChP i OBS są często określane mianem zespołu nakładania. Zarówno POChP, jak i obturacyjny bezdech senny są niezależnymi czynnikami ryzyka następujących chorób:
- Arytmia;
- Nadciśnienie tętnicze;
- Zawał serca;
- Udar mózgu;
- Inne choroby układu krążenia.
Badania wykazały, że pacjenci z nieleczonym zespołem nakładania mają wyższy wskaźnik śmiertelności.1
Dowiedz się więcej
Obturacyjny bezdech senny
Chrapanie może mieć destrukcyjny wpływ na życie pacjentów. Często nie są oni pierwszymi, którzy zdają sobie sprawę, że mają problem: to raczej ich partner w łóżku zgłasza problem.
Rodzaje bezdechu sennego
Istnieją trzy rodzaje bezdechu sennego: Obturacyjny bezdech senny (OBS), Centralny bezdech senny (CSA) oraz mieszany lub złożony bezdech senny. Każdy typ ma charakterystyczne cechy, które umożliwiają diagnozę.
Badania przesiewowe i diagnostyka
Resmed zapewnia narzędzia do badania przesiewowego pacjentów pod kątem zaburzeń oddychania podczas snu, zlecania badań snu i ich diagnozowania.
Referencje:
*Bezdech oznacza zatrzymanie oddechu trwające dłużej niż 10 sekund. Spłycenie jest definiowana jako spadek przepływu powietrza o co najmniej 30% przez 10 sekund lub dłużej, z towarzyszącą desaturacją tlenu lub wybudzeniem.
- Peppard PE et al. N Engl J Med. 2000
- Lavie P et al. BMJ. 2000
- Nieto FJ, Young TB et al. JAMA. 2000
- Bixler EO, Vgontzas AN at al. Arch Intern Med. 2000
- Marin JM et al. JAMA. 2012
- Logan AG, Perlikowski SM et al. J Hypertens. 2001
- Montesi et al. Journal of Clinical Sleep Medicine. 2012
- Bitter T. et al, EJHF, 2009
- Oldenburg O et al. Circ J 2012
- Lanfranchi PA et al. Circulation. 2003
- Garcia-Touchard A et al. Chest. 2008
- Javaheri S et al. AJRCCM. 2011
- Javaheri S et al. J Am Col Cardiol. 2007
- Johnson KG, et al. J Clin Sleep Med. 2010
- Martínez-García MA, et al. Am J Respir Crit Care Med. 2009
- Wessendorf TE, et al. J Neurol. 2000
- Drager LF, et al. Chest. 2011
- Jelic S, et al. Trends Cardiovasc Med. 2008
- Einhorn et al. Endocr Pract. 2007
- Aronsohn et al. Am J Respir Crit Care Med. 2010
- Punjabi et al. Am J Respir Crit Care Med. 2002
- Coughlin et al. Eur Heart J. 2004
- International Diabetes Federation. The IDF consensus statement on sleep apnoea and type 2 diabetes. Brussels, Belgium: International Diabetes Federation; 2008
- Ruth Lee, Walter T. McNicholas. Obstructive Sleep Apnea in Chronic Obstructive Pulmonary Disease Patients. Curr Opin Pulm Med. 2011;17(2):79-83.